Een gids om bange of getraumatiseerde katten te helpen

Heb je een kat die angstig of getraumatiseerd lijkt? Het is belangrijk om te begrijpen waar dit gedrag vandaan komt en hoe je bange of getraumatiseerde kat kunt helpen, want je wil natuurlijk dat jouw pluizenbol zich veilig voelt bij jou. Hier vertellen we over angstig kattengedrag en geven 11 tips om een bange kat te helpen.

Net als mensen, hebben ook katten verschillende karakters. De ene kat is nergens bang voor, terwijl een ander overal van schrikt. Dat laatste is op zich niet heel bijzonder, want katten schrikken snel. Maar als een kat altijd bang is, zich de hele dag verstopt en zich niet laat aaien, dan is er iets aan de hand.

En doe je er goed aan om te onderzoeken of je jouw kat kunt helpen om wat rustiger te worden. Het is cruciaal om de tekenen van trauma bij katten te herkennen. Dit kan variëren van teruggetrokken gedrag tot plotselinge schrikreacties. Door deze symptomen te begrijpen, kun je gericht werken aan het verlichten van de angst van je kat.

We leggen later in dit blog uit hoe je dat kunt doen. Maar eerst vertellen we je wat over de oorzaken van hun gedrag, socialisatie, vertrouwen opbouwen, omgaan met bange katten en hoe zij de wereld beleven. Want dan begrijp je nog beter hoe je een bange kat kunt helpen.

Wat zijn symptomen van een getraumatiseerd kat?

Getraumatiseerde katten vertonen vaak subtiele symptomen die aanduiden dat ze emotioneel ongemak ervaren. Het herkennen van deze signalen is cruciaal voor het bieden van de juiste ondersteuning. Hier zijn enkele veelvoorkomende symptomen:

• Teruggetrokken gedrag: vermijden van contact en verschuilen op afgelegen plekken.
• Overmatig likken of krabben: zelfkalmering door herhaald likken of krabben, zelfs zonder duidelijke reden.
• Verminderde eetlust: weigeren te eten of significant verminderde voedselinname.
• Vocalisatie of stilte: extreem vocaal gedrag of juist opvallende stilte als reactie op stress.
• Onzindelijkheid: plotselinge onzindelijkheid buiten de kattenbak door emotionele stress.
• Veranderingen in slaappatroon: problemen met slapen of juist overmatige slaap als ontsnapping aan stress.
• Overgevoeligheid voor stimuli: extreme reacties op geluiden of bewegingen in de omgeving.
• Agressief gedrag: grommen, blazen, krabben of bijten als uiting van angst.
• Vermijdend gedrag: situaties of mensen vermijden die voorheen geen problemen veroorzaakten.
• Verminderde interactie: afname in algemene interactie, zoals vermijden van oogcontact of negeren van gebruikelijke speeltjes.

Herken je een van deze signalen bij jouw kat? Geduld en professioneel advies zijn essentieel om je kat te helpen herstellen en een veilige omgeving te bieden.

Oorzaken van bang en angstig gedrag bij katten

Erfelijkheid van het karakter

Net als mensen, kunnen katten ook karaktereigenschappen van hun ouders erven. Dus als de moeder of vader van jouw kat angstig kat, is de kans groot dat jouw kat ook een bang karakter heeft.

Nare ervaringen in het verleden

Katten onthouden vervelende ervaringen. Als je kat bijvoorbeeld een keer geschrokken is van de stofzuiger, dan kan je kat daarvoor altijd bang voor blijven. En als een kat op een eerder moment in zijn leven slecht is behandeld door een mens, is de kans groot dat je kat het voor altijd moeilijk zal vinden om mensen te vertrouwen. Je kat heeft immers geleerd dat mensen gevaarlijk zijn. 

Niet gesocialiseerd en de impact van vroege socialisatie

Het is van vitaal belang dat kittens in de eerste acht weken van hun leven in contact komen met mensen, andere dieren, en normale huishoudelijke geluiden. Dit zorgt ervoor dat ze leren wat als ‘normaal’ en ongevaarlijk wordt beschouwd. Echter, voor kittens die opgroeien als zwerfkatten, kan dit anders liggen.

Ze hebben mogelijk niet geleerd om mensen te vertrouwen, waardoor ze zich onveilig voelen in een huiselijke omgeving. Desondanks bestaat er hoop: met toewijding en geduld kunnen gedragsdeskundigen of gastgezinnen vaak oudere katten toch nog socialiseren.

Vroege socialisatie speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van katten. Positieve interacties met mensen, andere dieren, en dagelijkse geluiden in de eerste weken van hun leven dragen bij aan het vormen van zelfverzekerde en sociaal aangepaste huisdieren. Voor kittens die angstig zijn, vooral in een nieuw huis, kan vroege socialisatie de sleutel zijn tot een soepelere overgang.

Het is essentieel om rustig en geduldig met hen om te gaan, hen geleidelijk te introduceren aan nieuwe omgevingen en langzaam vertrouwen op te bouwen. Deze aanpak is nog crucialer bij kittens die angstig zijn, met name in een onbekende woonomgeving. Ze verdienen extra zorg en toewijding om een gezonde en positieve socialisatie-ervaring te bieden

Zo beleeft een kat de wereld

Het is allereerst belangrijk om te weten hoe enorm goed katten kunnen horen. Een jonge kat kan namelijk tot wel vijf keer beter horen dan mensen. Of wel: een geluid dat wij horen, hoort een kat vijf keer harder. Een normaal huishoudelijk geluid – zoals dat van een stofzuiger, een huilend of schreeuwend kind, harde muziek of iets dat op de grond valt – is voor een kat dus veel heftiger dan voor ons. Het is dus helemaal niet gek dat katten snel schrikken of harde geluiden onprettig vinden.

Katten zijn véél kleiner dan mensen en vinden het prettig om nieuwe mensen eerst van afstand te bekijken. Als een onbekende volwassene of een druk klein kind je kat zomaar ineens aait of optilt, is dat heel bedreigend voor een kat. Ze hebben immers niet de kans gehad om van afstand rustig te kijken wie die nieuwe persoon eigenlijk is. En of die wel te vertrouwen is.

Zo help je een kat om minder bang te zijn

Je weet nu dat een kat bang kan zijn en waarom. Dat het gehoor van katten veel sterker is en dat ze zich altijd kleiner en kwetsbaarder voelen dan jij. En dan begrijp je vast dat je daar rekening mee moet houden. Zeker als je een bange of angstige kat in huis hebt.

11 tips om een angstige kat te helpen

1. Een niet gesocialiseerde kat heeft veel tijd nodig om aan de nieuwe omgeving en alle gezinsleden te wennen. Het is belangrijk dat je een nieuwe angstige kat tijd en ruimte daarvoor geeft. Al duurt het jaren. Geduld is dus belangrijk, maar dat is elke kat natuurlijk dubbel en dwars waard!
2. Heb je andere huisdieren? Dan is het goed om je kat eerst het huis te laten onderzoeken terwijl de andere huisdieren in een aparte kamer verblijven.
3. Leg aan kinderen uit dat ze de kat niet zomaar mogen optillen of aaien. Dat mogen ze pas doen als je kat naar hen toekomt, als je kat dat fijn vindt én als jij erbij bent.
4. Vertel hetzelfde aan visite.
5. Ga je stofzuigen? Zorg er dan voor dat je kat zich kan terugtrekken in een rustige kamer of dat je kat naar buiten kan.
6. Katten moeten elke dag ergens aan kunnen krabben, want daar worden ze blij én rustig van. Zorg er daarom altijd voor dat je een goede krabpaal in huis hebt.
7. Een verbouwing in huis zorgt voor onrust en herrie. Breng je kat tijdens een verbouwing daarom het liefst naar een ander verblijf – een fijne (voor je kat bekende) opvang is goed. Maar het is beter als je kat bij bekende vrienden of familie mag logeren. Lukt dit je niet? Zorg er dan voor dat je kat in ieder geval naar buiten kan.
8. Zet muziek liever niet te hard in huis. Heb je wel zin in een dansje in je woonkamer? Doe dan de deur dicht naar de kamer waar je kat verblijft zodat het daar rustig is.
9. Heb je iets laten vallen en is je kat geschrokken? Stel je kat dan gerust met een zachte stem en geef hem een geruststellende aai over zijn bol.
10. Zorg voor voldoende plekken in huis waar je kat tot rust kan komen. Hoge plekken zijn favoriet: een hoge kast of plank waar je kat makkelijk bij kan is super. Of koop een hoge krabpaal met een slaaphuisje of loungemand bovenin. Op hoge plekken voelt een kat zich namelijk altijd een stuk veiliger.
11. Lukt het je niet om je kat te laten wennen of blijft je kat bang en angstig? Dan kun je overwegen om met kalmerende voedingssupplementen of geurstoffen te werken. Vraag in dat geval wel altijd eerst advies aan je dierenarts of een erkende kattengedragsdeskundige.

En we sluiten af met de belangrijkste tip

Het is superbelangrijk om nooit je geduld te verliezen met een bange kat. Zoals we eerder zeiden: katten hebben veel tijd nodig om te wennen aan nieuwe dingen. En zeker als een kat nare ervaringen heeft gehad of een angstig karakter heeft. Dus onthoud: elke kleine stap die je kat maakt is een overwinning. Voor je kat, maar ook voor jou! En vergeet natuurlijk nooit om je kat te belonen met heel veel liefde, aandacht en goede verzorging. Heel veel succes!

Disclaimer: Petrebels is geen dierenarts of gedragsdeskundige: alle content, informatie en tips op dit blog zijn bedoeld om je te inspireren en hebben een informatief karakter. Heeft je kat klachten of problemen en twijfel je over de gezondheid van je kat? Ga dan altijd naar de dierenarts of een gedragsdeskundige.

Sandra Van Koningshoven

Sandra van Koningshoven is een ervaren en enthousiaste tekstschrijver met kennis van SEO en ChatGPT. Ze schrijft over wonen & interieur, klussen in huis, gezondheid, mensen en een beter milieu. Maar het liefst verdiept ze zich in de magische wereld van katten – haar lievelingsdieren!